Trung tâm Lưu ký chứng khoán được thành lập theo Quyết định số 189/2005/QĐ-TTg ngày 27/7/2005 của Thủ tướng Chính phủ, là đơn vị sự nghiệp có thu. Ngày 18/12/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 171/2008/QĐ-TTg về việc thành lập Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm Lưu ký chứng khoán và chuyển đổi mô hình tổ chức hoạt động sang mô hình Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuộc sở hữu nhà nước.
15 năm hoàn thành tốt vai trò và sứ mệnh đặc biệt
Có thể nói, qua hơn 15 năm hoạt động, VSD đã và đang hoàn thành tốt vai trò và sứ mệnh đặc biệt của mình, đảm bảo cho các dòng tiền và tài sản trên thị trường chứng khoán (TTCK) luôn chu chuyển nhịp nhàng, thông suốt, an toàn hiệu quả và bảo mật; không ngừng phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới và tích cực chủ động hội nhập quốc tế, góp phần không nhỏ vào sự lớn mạnh của TTCK Việt Nam, thể hiện qua nhiều con số ấn tượng (tính đến ngày 15/10/2021).

Ảnh tư liệu

Đối với cung cấp dịch vụ trên TTCK cơ sở, tính đến ngày 15/10/2021, số lượng mã chứng khoán đăng ký tại VSD là 2.348 mã, với tổng số dư chứng khoán đăng ký tại VSD đạt gần 197 tỷ chứng khoán, tăng gấp 61 lần về số chứng khoán đăng ký so với năm 2006. Cùng với hoạt động đăng ký, hoạt động lưu ký cũng có kết quả khả quan với tổng số dư chứng khoán lưu ký tại VSD đạt 114 tỷ chứng khoán, tăng 55 lần so với năm 2006 và chiếm 58% tổng số chứng khoán đăng ký.
Số lượng thành viên lưu ký và tổ chức mở tài khoản trực tiếp của VSD là 121 thành viên và tổ chức (bao gồm 82 công ty chứng khoán, 6 ngân hàng lưu ký trong nước, 8 ngân hàng lưu ký nước ngoài và 25 tổ chức mở tài khoản trực tiếp). Tổng giá trị thanh toán giao dịch chứng khoán qua VSD từ năm 2006 đến ngày 15/10/2021 đạt hơn 29 triệu tỷ đồng, tăng 463 lần so với năm 2006, riêng năm 2021 tính đến 15/10/2021 đạt 3,9 triệu tỷ đồng. Số lượng tài khoản nhà đầu tư do VSD quản lý là 3,7 triệu tài khoản, tăng gấp 3,6 lần so với năm 2010. Tổng mã số giao dịch chứng khoán đã cấp cho nhà đầu tư nước ngoài là 39.355 mã số, trong đó, có 34.283 mã số cá nhân và 5.072 mã số tổ chức, lần lượt tăng 15 lần và 28 lần so với năm 2006.

Đối với cung cấp dịch vụ trên TTCK phái sinh, tính đến ngày 15/10/2021 đã có 505.898 tài khoản của NĐT được đăng ký trên hệ thống bù trừ, thanh toán chứng khoán phái sinh của VSD, tăng 29 lần so với cuối năm 2017 (năm khai trương TTCK phái sinh).
Tổng giá trị thanh toán qua VSD từ năm 2017 đến ngày 15/10/2021 đạt 16.787 tỷ đồng, tăng gấp 37 lần so với cuối năm 2017, riêng năm 2021 tính đến 15/10/2021 đạt 7.352 tỷ đồng và không có trường hợp nào phải sử dụng đến Quỹ bù trừ để đảm bảo khả năng thanh toán. Số lượng thành viên bù trừ của VSD đến thời điểm 15/10/2021 là 23 thành viên, tăng 18 thành viên so với năm 2017 (năm đầu khai trương thị trường), gồm 4 thành viên bù trừ chung và 19 thành viên bù trừ trực tiếp.
Đối với cung cấp dịch vụ cho các quỹ đầu tư, VSD là một trong những tổ chức được cung cấp dịch vụ đại lý chuyển nhượng và dịch vụ quản trị quỹ cho các quỹ mở và quỹ hoán đổi danh mục (ETF) theo quy định của pháp luật. Trong giai đoạn này, cùng với sự phát triển của ngành quỹ tại Việt Nam, VSD đã thực hiện tốt vai trò của mình trong việc đáp ứng các nhu cầu về sử dụng dịch vụ của công chúng đầu tư, thành viên thị trường, nhờ đó, hoạt động dịch vụ quỹ tại VSD đã đạt được những kết quả hết sức ấn tượng.

Lễ ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) với Clearstream Banking S.A., Luxembourg.

Theo đó, VSD triển khai cung cấp dịch vụ cho quỹ mở từ tháng 9/2013. Tính đến hết ngày 15/10/2021, VSD hiện đang cung cấp dịch vụ cho 32 quỹ mở đang giao dịch. Trong giai đoạn 2014 - 15/10/2021, thực hiện 13.739 phiên giao dịch với tổng giá trị giao dịch đạt 183.933 tỷ đồng, so với năm đầu khai trương, tăng 80,34 lần về số phiên và tăng 185,9 lần về giá trị giao dịch.
Đồng thời, triển khai cung cấp dịch vụ cho quỹ ETF từ tháng 9/2014 và tính đến hết ngày 15/10/2021, VSD đã cung cấp dịch vụ cho 8 quỹ ETF. Trong giai đoạn 2014 - 15/10/2021, thực hiện tổ chức 4.233 phiên giao dịch, với tổng giá trị giao dịch theo mệnh giá đạt 27.819 tỷ đồng, so với năm đầu khai trương, tăng gấp 62 lần về số phiên và tăng 339 lần về giá trị giao dịch.
Tạo thêm dấu ấn trong chặng đường mới
Theo quy định của Luật Chứng khoán năm 2019, trong thời hạn 2 năm kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành, VSD sẽ hoạt động theo mô hình tổng công ty với tên gọi mới là Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC).
Việc chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình tổng công ty sẽ giúp VSD nâng tầm vị thế, mở rộng hơn nữa khả năng cung cấp dịch vụ và hỗ trợ giao dịch cho thị trường.

Tính đến ngày 15/10/2021, số lượng mã chứng khoán đăng ký tại VSD là 2.348 mã, với tổng số dư chứng khoán đăng ký tại VSD tăng gấp 61 lần về số chứng khoán đăng ký.

Ngay sau khi Luật Chứng khoán 2019 được ban hành, Bộ Tài chính đã chỉ đạo VSD phối hợp với các đơn vị để triển khai việc chuyển đổi sang mô hình tổng công ty. Theo đó, VSD đã triển khai, hoàn thiện công tác đánh giá trong việc thực hiện Quyết định 171/2008/QĐ-TTg ngày 18/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập VSD và đưa ra các kiến nghị, đề xuất mô hình hoạt động của VSDC theo Luật Chứng khoán mới.
Cùng với đó, VSD đã phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Tài chính xây dựng dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thành lập, tổ chức và hoạt động của VSDC cũng như xây dựng Phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VSDC giai đoạn 2021 - 2025 nhằm tăng cường thêm năng lực về tài chính, để VSDC đảm bảo thực hiện phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới.
Trên cơ sở các đề xuất nêu trên, Bộ Tài chính đã chấp thuận phương án và đề xuất trong quyết định thành lập, tổ chức và hoạt động của VSDC.
Quyết định thành lập, tổ chức và hoạt động của VSDC khi được Thủ tướng Chính phủ ban hành sẽ là dấu ấn trong chặng đường phát triển của VSD, góp phần vào việc đưa TTCK Việt Nam ngày càng phát triển theo hướng bền vững và hiệu quả.
Nỗ lực để thành một trung tâm bù trừ, lưu ký hàng đầu khu vực
Với những đóng góp tích cực cho ngành Chứng khoán và thị trường chứng khoán (TTCK), Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) đã khẳng định được vai trò và vị thế là tổ chức duy nhất của cả nước trong việc cung cấp các dịch vụ sau giao dịch theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao. Cho thấy sự lớn mạnh không ngừng của VSD trong thời gian qua cũng như để khẳng định vai trò không thể thiếu của VSD với sự phát triển của ngành Chứng khoán nói chung và TTCK Việt Nam nói riêng. VSD đã 2 lần được nhận Cờ thi đua của Chính phủ (2010, 2017) và đặc biệt năm 2016 nhân dịp kỷ niệm 10 năm đi vào hoạt động, VSD đã vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động hạng Hai. Với mong muốn “nâng tầm vị thế” và trên cơ sở kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được trên chặng đường vừa qua, VSD nỗ lực và quyết tâm hơn nữa để trở thành một trong những trung tâm bù trừ và lưu ký hàng đầu khu vực.